تا به حال به این فکر کردید که چگونه آب از توالت یا سینک ظرفشویی به پایین سرازیر می شود؟ و یا فکر کردید که چگونه سوسک، موش و دیگر حشرات موذی نمی توانند از طریق فاضلاب، راهی را برای نفوذ به خانه شما پیدا کنند؟ جواب این سؤالات خیلی روشن است. به دلیل وجود پدیده ای ساده به نام سیفون که عمدتاً در سیستم های لوله کشی پیدا می شود. در پسِ این پدیده ساده، نیرویی شگفت انگیز به نام سیفوناژ نهفته است که به عنوان دشمنی سرسخت در کمین سیفون ها نشسته است. سیفوناژ می‌تواند باعث از بین رفتن ناگهانی آب سیفون و ایجاد بوی نامطبوع فاضلاب در ساختمان شما شود.
به طور کلی سیفون ها به صورت گسترده در تأسیسات لوله کشی استفاده می شوند که هدف از آنها جلوگیری از ورود گاز فاضلاب، حشرات موذی و همچنین بوی نامطبوع به داخل ساختمان است. به این صورت که سیفون ها با ایجاد یک تله آب، مانع از خروج هوا، گاز و جانوران موذی از لوله فاضلاب به ساختمان ها می شوند. اما اگر عمل سیفوناژ انجام شود، دیگر ماجرا فرق خواهد کرد و به طور مرتب شاهد ورود گازها و آلودگی ها به فضای خانه یا محل کار خواهید شد.
در این مقاله به طور مفصل به پدیده سیفوناژ، دلایل آن و راه های مقابله با آن خواهیم پرداخت تا جای هیچ نوع نگرانی برای شما باقی نماند. پس تا پایان همراه ما باشید.
سیفوناژ (مکش سیفونی) چیست؟
به فرآیند تخلیه شدن آب مخزن سیفون (شترگلو) اصطلاحاً سیفوناژ گفته می شود. وقتی عمل سیفوناژ انجام می شود، دیگر آبی درون سیفون باقی نمی ماند و لذا بوهای نامطبوع و حشرات موذی نیز به راحتی می توانند وارد خانه شما شوند. فرض کنید سیفون مانند یک ترازو عمل می‌کند که در دو طرف آن فشار هوا برابر است. در حالت عادی، این تعادل باعث می شود آب داخل سیفون به دام افتاده و مانع از ورود بوی فاضلاب به خانه شما شود. اما اگر به هر دلیلی، فشار هوا در قسمت خروجی سیفون (سمت فاضلاب) کاهش یابد، تعادل بهم می خورد. ناگهان، فشار هوای بیشتر از سمت ورودی سیفون (سمت داخل خانه) آب را به سمت فاضلاب هل می دهد و سیفون خالی می شود. به این فرآیند سیفوناژ می گویند.
سیفون ها که به تله های فاضلاب نیز معروف هستند، در ظاهر وسیله ای ساده به نظر می رسند اما نقش حیاتی را در حفظ بهداشت و سلامت ساختمان ها ایفا می کنند. وظیفه اصلی آنها جلوگیری از ورود بوی فاضلاب، گازهای مضر و موجودات موذی مثل سوسک، موش و حشرات به داخل منازل و ساختمان های مختلف است. سیفون ها این کار را با مقدار آبی که درون خود جای داده اند، به نحو احسن انجام می دهند.
امروزه در تمام منازل به خصوص منازلی که دارای چاه فاضلاب هستند، بوهای نامطبوع و جانوران موذی در چاه فاضلاب آنها وجود دارد. اما تنها چیزی که باعث می شود افراد خیالشان از بابت ورود این جانوران از چاه، به درون منزلشان راحت باشد، وجود همین مقوله سیفون ها است. بنابراین به شدت باید مراقب پدیده سیفوناژ بود تا بهداشت و سلامت خود و سایر افراد را به خطر نیندازید. سیفوناژ یا مکش سیفونی به عوامل مختلفی بستگی دارد که در مطلب زیر به آن خواهیم پرداخت. اما فی الجمله بدانید که در آپارتمان ها، به خصوص زمانی که لوله های فاضلابِ طبقات بهم مرتبط هستند، پدیده سیفوناژ شایع تر است.
۳ دلیل اصلی سیفوناژ
همانطور که بیان شد سیفون ها نگهبانان خاموش منازل در برابر بوی نامطبوع فاضلاب و موجودات موذی هستند. گاهی اوقات پیش می آید که این سیفون ها تسلیم عوامل مختلفی می شوند و آب ذخیره خود را از دست می دهند. این اتفاق که به سیفوناژ معروف است، می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که به مهمترین آنها خواهیم پرداخت.
۱. تبخیر آب درون سیفون
تصور کنید بعد از یک سفر طولانی و دلچسب به خانه باز می گردید، اما به جای استقبال گرم و آرامش خاطر، با بوی بد فاضلاب و موجودات موذی در منزل روبرو می شوید. اینجاست که لذت سفر از دماغتان بیرون می زند. در چنین شرایطی به احتمال زیاد پدیده سیفوناژ رخ داده است. چراکه تبخیر آب سیفون زمانی اتفاق می افتد که برای مدت طولانی از سرویس بهداشتی، سینک ظرفشویی و روشویی منزل یا محل کار خود استفاده نکرده باشید و آب آن کامل تخلیه شده باشد.
به بیان دیگر به دلیل مسافرت طولانی مدت، آب درون سیفون در اثر حرارت محیط اطراف آن، به مرور تخلیه شده است. حال اگر شیر آب ورودی به سیفون نیز قطع باشد، بعد از کاهش سطح آب درونی سیفون، آب جدید وارد آن نشده و آب محفظه به مرور زمان تبخیر خواهد شد. این چنین می شود که شما هنگام بازگشت از مسافرت، با بوی بد و وجود حیوانات موذی در منزل مواجه می شوید.
۲. تخلیه آب زیاد در فاضلاب آپارتمان
در آپارتمان ها، به خصوص زمانی که لوله های فاضلاب طبقات بهم مرتبط هستند، پدیده سیفوناژ شایع تر است. در این پدیده، به دلیل تخلیه فاضلاب در طبقات بالا، آب موجود در سیفون طبقات پایین مکیده می شود و بوی فاضلاب در آنها منتشر می شود.
از طرفی با ریختن آب زیاد در لوله های فاضلابِ طبقات پایین، آب سیفون طبقات بالا نیز به یکباره و خود به خود تخلیه می شوند. چراکه با حرکت آب درون لوله ها، در لوله های فاضلابِ طبقات بالا خلاء ایجاد می شود. این خلاء منجر به مکش آب درون سیفون طبقات پایین به طبقات بالا می شود.
۳. استاندارد نبودن شیب سیفون
در زمان ساخت یا بازسازی ساختمان، باید از یک متخصص تاسیسات برای اجرای صحیح لوله های فاضلاب کمک گرفت. این کار به منظور جلوگیری از ناهمواری و انسداد در مسیر لوله ها که می تواند منجر به مکش سیفونی شود، بسیار ضروری است. به عنوان مثال نبود استاندارد در نصب سیفون، باعث کم و زیاد شدن شیب سیفون می شود که در ادامه پدیده سیفوناژ را به دنبال خواهد داشت. یعنی اگر شیب سیفون بیش از اندازهی معمول باشد، آب به صورت غیرطبیعی به طرف لوله های فاضلاب حرکت کرده و مکش سیفونی را رقم خواهد زد.
راه های مقابله با پدیده سیفوناژ یا مکش سیفون
یکبار پیش خود تصور کنید اگر سیفون ها وجود نداشتند و یا اینکه عمل سیفوناژ در ساختمانی انجام شود، چه اتفاقاتی ممکن است برای ساکنین آن رقم بخورد! از بوی بد فاضلاب و گازهای سمی گرفته تا انبوهی از سوسک، موش و حشرات موذی، به طور مداوم می توانستند از چاه فاضلاب به داخل ساختمان نفوذ کنند.
در دهه های اخیر با وجود پیشرفت های چشمگیر در زمینه صنعت ساخت و ساز و سیستم لوله کشی، دیگر نمی توان شاهد عدم نصب سیفون در ساختمان ها بود. اما وجود پدیده سیفوناژ را با توجه به قواعد فیزیک اصلاً نمی توان انکار کرد، چراکه این پدیده جزو معضلات طبیعی محسوب می شود.
در هر صورت امکان رخ دادن عمل سیفوناژ یا مکش سیفونی زیاد است اما چیزی که مهم است، رعایت کردن یکسری نکات ساده است که بتوان به وسیله آن از بروز این پدیده جلوگیری کرد. به طور کلی روش هایی برای خنثی سازی سیفوناژ وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
ـ نصب صحیح سیفون: ایجاد شیب استاندارد در نصب سیفون اهمیت زیادی دارد. شیب مناسب می تواند آب را به گونه ای ملایم و خاص به سمت لوله های خروجی هدایت کند که هیچگاه حرکت این آبها در لوله باعث مکش سیفونی نشود.
ـ خالی نکردن حجم زیاد آب: از رها کردن حجم زیاد آب ـ به طور یکباره ـ در لوله های فاضلاب آپارتمان، علی الخصوص روشویی و سینک ظرفشویی خودداری کنید. آب زیاد بعد از ورود به لوله های فاضلاب باعث سیفوناژ در طبقات بالایی می شود. بنابراین آب را به مرور و آهسته در چاه فاضلاب خالی کنید تا از رخ دادن چنین پدیده ای ممانعت به عمل آید.
ـ استفاده از هواکش یا ونت: قرار دادن هواکش (ونت) برای لوله های فاضلاب، عاملی بسیار موثر در جلوگیری از عمل سیفوناژ است. با نصب یک هواکش مناسب می توان تعداد دفعات سیفوناژ را به طور فزاینده ای کاهش داد.
ـ استفاده از سیفون های دو مرحله ای: این نوع سیفون ها دارای یک محفظه دوم هستند که به عنوان یک سد اضافی در برابر سیفوناژ عمل می کند.
ـ جلوگیری از گرفتگی لوله ها: گرفتگی لوله ها می تواند جریان هوا را مختل کند و به سیفوناژ منجر شود. پس به طور مرتب لوله های فاضلاب را بررسی و تمیز کنید.
ـ استفاده از چاه بست: بکارگیری چاه بست می تواند جلوی عوارض سیفوناژ همچون ورود سوسک، حیوانات موذی و حتی بوی نامطبوع به داخل ساختمان را بگیرد.
کلام آخر
همانطور که حتماً تا به حال متوجه شدید، پدیده سیفوناژ برای هر ساختمانی (خصوصاً آپارتمان ها) می تواند دردسرهایی اعم از انتشار بوی بد، نفوذ گازهای خطرناک، و ورود حشرات و جانوران موذی را به دنبال داشته باشد. اگر به هر دلیلی موفق به رفع سیفوناژ و یا جلوگیری از آن نشدید، می توانید مشکل خود را با شرکت خدمات فنی کاوه در میان بگذارید.
مجموعه ما متشکل از تیمی مجرب و کارکشته، با در اختیار داشتن جدیدترین ابزار لوله بازکنی می تواند انواع و اقسام مشکلات سیستم لوله کشی و چاه ساختمان را مرتفع کند. این تیم با بیش از ۱۰ سال سابقه در این حوزه، در هر ساعت از شبانه روز آماده است تا در سریعترین زمان ممکن خود را به محل اعلامی شما برساند و عملیات لوله بازکنی را آغاز نماید. پس در مواقع ضرور درنگ نکنید و قبل از ضرر زدن به خود، با ما تماس بگیرید.
